พระปุณณมันตานีบุตร ในพุทธุปบาทกาลนี้ ท่านพระปุณณมันตานีบุตรเถระ บังเกิดเป็นบุตรพราหมณ์มหาศาล ในบ้านพราหมณ์ชื่อว่า โทณวัตถุ ไม่ห่างไกลจากกรุงกบิลพัสดุ์ เดิมชื่อว่า “ปุณณะ” เรียกชื่อตามที่เป็นบุตรของนางมันตานีพราหมณีว่า ปุณณมันตานีบุตร ปุณณมาณพเป็นหลานของท่านพระอัญญาโกณฑัญญะ เพราะนางมันตานีพราหมณี ผู้เป็นมารดาเป็นน้องสาวของท่าน การที่ปุณณมาณพจะได้เข้ามาบวชในพระพุทธศาสนา ก็เพราะอาศัยพระอัญญาโกณฑัญญะ ผู้เป็นลุงเป็นผู้ชักนำมาให้ บวชในพระพุทธศาสนา
ครั้นพระปุณณะบวชแล้ว ไปอยู่ในที่ชาติภูมิ บำเพ็ญเพียร ไม่นานก็ได้สำเร็จพระอรหัตต์ ท่านพระปุณณะ ตั้งอยู่ในธรรม ๑๐ อย่างคือ มักน้อย สันโดษ ชอบสงัด ไม่ชอบเกี่ยวข้องด้วยหมู่ ปรารภความเพียร บริบูรณ์ด้วยศีล สมาธิ ปัญญา วิมุตติ ความรู้เห็นในวิมุตติ แม้เมื่อมีบริวาร ท่านก็สั่งสอนให้ตั้งอยู่ในคุณธรรม ๑๐ ประการ พระสารีบุตรทราบข่าว จึงเข้าไปหาสนทนาปราศรัยกันแล้วไต่ถามถึงวิสุทธิ ๗ ประการ ท่านพระปุณณะก็วิสัชนาชักอุปมาอุปมัยเปรียบเทียบด้วยรถ
ในที่สุดแห่งการปุจฉาวิสัชนาวิสุทธิ ๗ ประการนั้น พระเถระทั้งสองก็อนุโมทนาภาษิตของกันและกัน ท่านพระปุณณมันตานีบุตรนั้น อาศัยความที่ตนตั้งอยู่ในคุณเช่นใดแล้ว สอนผู้อื่นให้ตั้งอยู่ในคุณเช่นนั้น พระบรมศาสดาจึงทรงยกย่องสรรเสริญในตำแหน่งเอตทัคคะว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ปุณณะนี้ เป็นเลิศแห่งภิกษุสาวก ทั้งหลายของเรา ผู้เป็นธรรมกถึก (ธมฺมกถิกานํ)
|
