พระนันทกะ เกิดในตระกูลพราหมณ์ ในนครสาวัตถี เมื่อเจริญวัยแล้ว ได้ฟังธรรมเทศนาในสำนักของพระบรมศาสดาบังเกิดความเลื่อมใสในพุทธศาสนา จึงได้ทูลของบรรพชาอุปสมบท ครั้นได้อุปสมบทเป็นภิกษุในพระพุทธศาสนาแล้ว ตั้งใจเจริญสมณธรรมบำเพ็ญเพียรในวิปัสสนากรรมฐาน ไม่นานก็ได้สำเร็จพระอรหัต เป็นพระอเสขบุคคลในพระพุทธศาสนา
ท่านเป็นผู้มีความชำนิชำนาญในการระลึกซึ่งปุพเพสันนิวาส ขันธสันดานอันท่านและสัตว์ อื่นเคยอยู่เคยอาศัยบังเกิดในชาติก่อน และท่านเป็นผู้ฉลาดในการแสดงธรรมแก่บริษัทสี่ ชี้แจงให้เป็นที่พอใจและเข้าใจได้โดยง่าย
ในตำนานกล่าวว่า ท่าน แสดงธรรมเทศนาว่าด้วยเรื่องอายตนะ ๖ ประการ แก่นางภิกษุณีมีประมาณห้าร้อย ในที่สุดเทศนา นางภิกษุณีเหล่านั้นได้บรรลุโสดาปัตติผล และพากันชื่นชมยินดีในพระธรรมเทศนาของท่าน พระบรมศาสดาทรงทราบ ในวันรุ่งขึ้นรับสั่งให้ไปแสดงธรรมสั่งสอนภิกษุณีอีก ยังนางภิกษุณีเหล่านั้น ให้ดำรงอยู่ในอรหัตผล พร้อมด้วยกันทั้งห้าร้อยองค์ เพราะอาศัยคุณสมบัตินี้ พระผู้มีพระภาคเจ้าจึงทรงตั้งท่านไว้ในตำแหน่งเอตทัคคะ คือ ตำแหน่งแห่งภิกษุผู้เลิศกว่าภิกษุทั้งหลาย ฝ่ายให้โอวาทแก่นางภิกษุณี (ภิกฺขุโนวาทกานํ)
|
