พระนาลกเถระ ท่านเป็นหลานของพระกาลเทวิลดาบส ท่านบำเพ็ญนาลกปฏิบัติในพระพุทธศาสนาของพระพุทธเจ้าของพระกาลเทวิลดาบส ผู้ซึ่งพิจารณาดูด้วยอนาคตังสญาณ ก็เห็นแจ้งชัดว่าพระมหาบุรุษราชจะได้ตรัสเป็นพระสัพพัญญูพุทธเจ้าเป็นเที่ยงแท้ เมื่อรู้ดังนั้นแล้ว พระมหาฤาษีให้หานาลกผู้เป็นหลาน บวชอุทิศตนแด่มหาบุรุษ
นาลกนี้เกิดในตระกูลอันมีทรัพย์บริบูรณ์ เมื่อลุงจะให้บรรพชา ก็รับถ้อยคำถือมั่นจะได้มีอาลัยด้วยทรัพย์มิได้ปลงผมและหนวด ห่มผ้ากาสาวพัตร ยกอัญชลีประนมมืออธิษฐานว่า บรรพชาของข้าพระองค์นี้ เฉพาะพระมหาบุรุษ ผู้เป็นเอกอัครบุคคลอันประเสริฐในอิธโลก อธิษฐานแล้วก็ถวายนมัสการด้วยเบญจางคประดิษฐ์ หันหน้าสู่พระบรมโพธิสัตว์ เข้าสู่ป่าหิมพานต์บำเพ็ญสมณธรรม และได้บรรลุอรหัตตผล
นาลกปฏิบัติและได้บำเพ็ญโมเนยปฏิบัติอย่างอุกฤษฏ์ โดยจะมีชีวิตอยู่เจ็ดเดือน ถ้าปฏิบัติติเป็นมัชฌิม ก็คงมีชีวิตอยู่เจ็ดปี ถ้าปฏิบัติติเป็นมุทุ ก็คงมีชีวิตอยู่สิบหกปี พระสาวกผู้บำเพ็ญโมเนยปฏิบัติ มีไม่มาก พระพุทธเจ้าพระองค์หนึ่งก็มีพระสาวกบำเพ็ญโมเนยปฏิบัติองค์หนึ่ง พระนาลกเถระบำเพ็ญโมเนยปฏิบัติเป็นอุกฤษฎ์ ท่านจนมีพระชนมชีพอยู่เจ็ดเดือน แล้วท่านก็ยืนอยู่แทบภูเขาทอง ยกอัญชลีกรประนมเฉพาะต่อพระพุทธองค์แล้ว แล้วท่านก็ยืนประนมมือเข้าสู่พระปรินิพพาน ด้วยอนุปาทิเสสนิพพานธาตุ มีกัมมชรูปและวิบากขันธ์อันดับสูญมิได้เหลือเศษ
|