๕๗. พระลกุณฏกภัททิยะ

พระลกุณฏกภัททิยะ ในพุทธุปบาทกาลนี้ ท่านพระลกุณฏกภัททิยเถระ เกิดในตระกูลมั่งคั่งในพระนครสาวัตถี ชื่อของท่านภัททิยะ มีความหมายว่า ผู้เป็นคนเตี้ย ครั้งหนึ่ง ท่านพร้อมด้วยอุบาสกชาวนครเป็นอันมาก ไปเฝ้าพระบรมศาสดาที่เชตวันมหาวิหาร ได้ฟังธรรมเทศนาของพระองค์แล้วเกิดศรัทธาเลื่อมใสอยากจะบวชในพระธรรมวินัย ครั้นได้บวชสมความประสงค์แล้ว อุตส่าห์เล่าเรียนพระกรรมฐาน ในสำนักของพระบรมศาสดา บำเพ็ญเพียรในวิปัสสนากรรมฐาน ไม่นานก็ได้บรรลุพระโสดาปัตติผล ท่านยังเป็นเสขบุคคลอยู่

ครั้นกาลต่อมา ท่านได้เข้าหาพระสารีบุตร ได้นั่งสนทนาธรรมิกถากับท่าน โดยอเนกปริยาย เมื่อนั่งสนทนาอยู่ จิตของท่านก็หลุดพ้นจากอาสวะ ไม่ถือมั่นด้วยอุปาทาน ท่านได้บรรลุพระอรหัตผล เป็นพระอเสขบุคคลในพระศาสนา

ท่านพระลกุณ ฏกภัททิยะนั้น ปรากฏว่าเป็นคนมีรูปร่างเล็กและต่ำเตี้ย (เพราะวิบากกรรมเคยคัดค้านการสร้างเจดีย์ มิให้มีความสูงเกินไป เพราะจะทำให้ยากแก่การบูรณะปฏิสังขรณ์ในอนาคต) ถ้าใครไม่เคยรู้จัก และไม่เคยเห็นท่านมาก่อน หารู้ไม่ว่าเป็นพระ สำคัญเป็นสามเณรไป ท่านพระลกุณฏกภัททิยะนี้ ปรากฏว่าเป็นผู้พูดไพเราะเสนาะโสตแก่ผู้ฟัง (เพราะในอดีตชาติ ครั้งพระวิปัสสีพุทธเจ้า บังเกิดเป็นนกดุเหว่า คาบเอาผลมะม่วงหวานมาถวายพระทศพล) เหตุดังนั้น พระบรมศาสดาจึงทรงยกย่องสรรเสริญท่านว่า เป็นผู้เลิศกว่าภิกษุทั้งหลาย ฝ่ายข้างมีเสียงไพเราะ (มญฺชุสฺสรานํ)